Endüstri Mühendisliği ve Çalışma Alanları
Sanayi devrimi sonrasında planlama, organizasyon yapabilen ve bütünleşik sistemleri yöneten teknik anlamda donanımlı olan profesyonellere ihtiyaç duyulmasıyla birlikte endüstri mühendisliği kavramı doğmuştur. Endüstri mühendisi, insan makine malzemeden oluşan bütünleşik sistemlerin tasarlanması, geliştirilmesi ve uygulanmasından sorumlu olan kişidir. Günümüzde bir endüstri mühendisinden beklenen, bütünleşik sistemleri yürütmek ve kontrol etmek için bilgiyi, teknolojiyi ve bilgisayarları etkin bir şekilde kullanmaktır.
Endüstri mühendisliği eğitimi almak kişiye; problem belirleme ve problemlere analitik yaklaşarak çözme becerisi, matematiksel modelleme, sistem yaklaşımı, ekip çalışmasına yatkınlık, sorgulama ve kıyaslama yapabilme, yaratıcılık, bilgisayar destekli çalışabilme ve kaynak yönetimi gibi özellikler kazandırmaktadır.
İyi bir endüstri mühendisi olmak; araştırmacı olmayı, çok yönlü düşünebilmeyi, gelişen teknolojiye ayak uydurabilmeyi, global gelişmeleri yakından takip etmeyi ve sosyal olmayı gerektirir.
Endüstri mühendisleri genellikle imalat yapan kuruluşlarda çalışmasına rağmen sağlık, bankacılık, sigortacılık, finans, bilişim, iletişim, lojistik sektörlerinde de istihdam edilebilmektedir. Özel sektörde iş imkanı daha geniş olmakla birlikte kamu sektöründe DPT, TUİK, Hazine Müsteşarlığı, MKE, belediyeler ve fabrikalarda çalışabilmektedirler.
Endüstri Mühendisleri sanayide rekabet sistemlerinin oluşturulmasında önemli görevler üstlenirler. Endüstri Mühendisleri; üretim planlama mühendisi, ürün geliştirme uzmanı, satın alma mühendisi, iş analisti, iş etüdü ve metod mühendisi, banka müfettişi, proje yöneticisi, süreç mühendisi, sipariş ve lojistik mühendisi, üst düzey yönetici gibi pozisyonlarda iş bulmaktadırlar.
Endüstri Mühendisliğinin İlgi Alanları
Endüstri Mühendisliğinin Diğer Mühendislik ve Disiplinlerle İlişkisi
Endüstri Mühendisliği’nin Tarihi Gelişimi ve Buna Yön Verenler
Endüstri mühendisliğinin gelişimi 4 dönemde incelenmiştir. Bu dönemlerin kesin başlama ve bitiş tarihleri olmamakla birlikte bir sonraki dönem bir önceki dönemin üzerine inşa edilmiştir. İlk dönemde 1900 ile 1930’lu yılların ortalarına kadar endüstri mühendisliği bilimsel yönetim olarak düşünülmekte, ikinci dönemde ise 1920’lerin sonunda asıl endüstri mühendisliği kavramı da doğmuştur. Üçüncü dönemde yöneylem araştırmalarının endüstri mühendisliği üzerindeki etkileri gösterilmektedir. Bu dönem 1940’lı yıllarda başlayıp 1970’li yıllara kadar sürmüştür. Dördüncü dönem endüstri ve sistem mühendisliği olarak adlandırılmakta ve günümüze değin sürmektedir.
1800’lerdeki endüstriyel faaliyetler günümüzdekinden farklı olarak daha az planlama ve organizasyon gerektiriyordu. Verimlilik arttırıcı gelişmeler, çalışanların kendi çabalarına dayanarak işin daha kolay bir yapılış yolunu bulmalarıyla gerçekleşiyordu. Fabrika ve süreçlerin koordinasyonuna yönelik bir çalışma yoktu.
Charles Babbage, 1800’lerin başlarında İngiltere ve ABD’deki fabrikaları gezmiş ve birçok fabrika işlemlerini içeren ayrıntıların sistematik kayıtlarını tutmaya başlamıştır. İşlem sürelerinin ve her işlemin gerçekleşme maliyetini ölçmüştür. Babbage bu bilgileri bir tablo haline getirmiştir. İşleri düşük ve yüksek yetenek gerektiren işler olarak sınıflandırmış, bu bilgileri “Makineler ve İmalatların Ekonomisi Hakkında” adlı kitabında paylaşmıştır. 19. yüzyıldaki sanayi devrimiyle birlikte, planlaması, örgütleme ve yönlendirilmesi daha zor olan ve yönetimi için özel beceriler gerektiren üretim sistemleri geliştirilmesiyle endüstri mühendisliğinin temelleri atılmıştır.
Süreçlerin etkinlik ve verimliliklerinin artırılmasına olan ihtiyacı göz önüne alan Frederick Winslow Taylor, iş tanımlarını analiz etmiş ve işlerin daha etkin ve verimli yapılabilmesi için yeni iş metotları bulunmasına yönelik çalışmalar yapmıştır. Daha sonra gerçekleştirilen üretim süreçlerindeki, planlama ve çizelgeleme faaliyetlerindeki gelişmeler Taylor’un çalışmalarından yararlanmıştır.
Frank B. Gilbreth, Taylor’un çalışmalarını daha da geliştirerek, işin sürdürülmesini sağlayan ana faaliyetleri tanımlamış, analiz etmiş ve ölçmüştür. Bu iş faaliyetlerini "ulaş", "yakala", "taşı" gibi sınıflara ayırmıştır. Gilbreth, değişen koşullar altında iş faaliyetlerinin ortalama zamanlarını ölçerek, işin tamamlanması için gereken sürenin iş yapılmadan önce bilinmesini sağlamıştır.
Dr. Lillian Moller Gilbreth, mühendislik mesleğine insan refahı ve insan ilişkilerinin önemli olduğu anlayışını getirmesiyle tanındı. Dr. Gilbreth uzun yaşamı boyunca endüstri mühendisliği mesleğinin doğuşuna, büyümesine ve olgunlaşmasına tanık oldu. Mühendisliğin "First Lady’si", yönetimin ilk elçisi olarak tanındı.
Endüstri mühendisliğinin bir başka öncüsü Henry L. Gantt, günümüzde de çok kullanılan Gantt şemasını ortaya koymuştur. Gantt şeması, iş aktivitelerini planlanmasında ve çizelgelenmesinde, süreçteki ilerlemelerin gözden geçirilmesinde ve çizelgenin güncellenmesinde önemli katkısı olan sistematik ve grafiksel bir yöntemdir.
Dr. Walter A. Shewhart, 1924 yılında istatistiksel kalite kontrolün temel prensiplerini ortaya koymuştur. 1920’lerle 1930’lu yıllar arasında endüstri mühendisleri, yönetimsel kararların değerlendirilmesi, stok problemleri, tesis planlama problemleri, malzeme taşıma problemleri gibi problemlerin çözümüne katkı sağlayan metotlar geliştirmişlerdir.
